home | cursus | esd | info | contact
Help, ik ben statisch,
hoe kom ik er vanaf?
Wat is statische elektriciteit?
Oorzaak | Tips | Gezondheid | Vraagbaak | FAQ's
Statische elektriciteit in huis
Help, ik ben statisch, hoe kom ik er vanaf? Het is weer zo ver..... Buiten heel koud, binnen lekker de kachel aan en voor je het weet spettert en vonkt het dat het een lieve lust is. Nou ja lieve lust, de meeste mensen hebben om begrijpelijke redenen een enorme hekel aan de schokken die je dan krijgt.
Statische elektriciteit in huis, niet echt fijn!
De schrik alleen al en soms doet het ook nog venijnig pijn. Ook de huisdieren snappen niet waarom ze soms een tik krijgen terwijl ze helemaal geen stoute dingen doen!
Op deze pagina kijken we naar de oorzaak en vervolgens naar de trucs en tips die we kennen om het ongemak zoveel mogelijk te verhelpen.
Statische elektriciteit in het kort
Wat is statische elektriciteit eigenlijk en hoe kom je ervan af? Statische elektriciteit bij de mens ontstaat hoofdzakelijk door wrijving tussen de kleding en de ondergrond, zoals:
- kleding en lichaam
- kledingstukken onderling
- kleding en stoelbekleding
- schoenen en vloerbedekking.
- maar ook tussen kam en haar
Wat is statische elektriciteit?
Officieel: Statische elektriciteit is een elektrostatische lading op een geïsoleerd persoon of object.
Statische elektriciteit kenmerkt zich door de aanwezigheid van een (hoge) spanning met een geringe energieinhoud. Als statische elektriciteit niet kan wegvloeien naar aarde kan deze met elke beweging verder oplopen waardoor je haar soms letterlijk rechtop kan gaan staan, vooral bij heel droog weer.
Luchtvochtigheid
Als de luchtvochtigheid laag is, kan statische spanning flink hoog worden. Dit komt omdat koude lucht minder vocht kan bevatten. Bij het ventileren zal de koude lucht in huis opgewarmd worden en zo nog verder uitdrogen.
Ter informatie: gemiddeld is de luchtvochtigheid (waterdamp) buiten tussen de 85 tot 90% RH (Relative Humidity) en in huis rond de 50%, Dit is ook normaal.
Als het vriest kan de luchtvochtigheid buiten naar 35 % RH dalen en in huis naar 20%, Ook dit is normaal, maar de effecten kunnen vervelend zijn. Je raakt erg gemakkelijk flink opgeladen met statische elektriciteit!
In dat geval kan er bij aanraking van een metalen object een voelbare ontlading door vonkoverslag ontstaan. Een belangrijke veroorzaker van droge lucht binnenshuis is de verwarming (vooral vloerverwarming). Daarom hebben we vaker last van statische elektriciteit in de winter dan in de zomer.
Statische elektriciteit, een vervelend verschijnsel
De effecten van statische elektriciteit zijn vaak een vervelend verschijnsel.
- Vellen papier of kunststof kunnen aan elkaar kleven.
- Dunne kunststof kleding kan aan je lichaam kleven.
- Als je een trui uittrekt (geknetter!), kan droog haar recht overeind gaan staan.
- Als je opstaat van een stoel of fauteuil veroorzaakt dat vaak hoge voltages.
- Als je "opgeladen" bent met statische elektriciteit kun je bij het aanraken van een metalen voorwerp zoals een deurkruk of autoportier schrikken van een vervelende schok.
Dit zijn bekende voorbeelden van de aanwezigheid van statische elektriciteit. Het is wetenschappelijk niet bewezen dat die vonk en schok(je) op zichzelf een risico is voor de gezondheid.
Natuurlijk is elke vonk wel een risico als deze ontstaat in de buurt van explosieve stoffen of gassen (petrochemische industrie, benzinepomp, vuurwerk- of kruitfabriek, wapenopslag, poederstoffen etc. etc.) In de techniek wordt een dergelijke vonk een ESD (Electrostatic discharge = elektrostatische ontlading) genoemd.
"Gezondheid" van elektronica
Voor de "gezondheid" van elektronica is een ontlading van statische elektriciteit wel een reëel risico. Elektronica die beschadigd is door ESD gaat namelijk veel sneller stuk of slechter werken!
(Kunst-)stoffen zoals in kleding zijn vaak de boosdoeners.
Bij stoffen zoals nylon, acryl en fleece bouwt de lading van statische elektriciteit zich gemakkelijker op dan bij katoen of linnen. Dat heeft te maken met de materiaal-eigenschappen van die stoffen.
Zo geven schoenen met rubberzolen een veel grotere kans op schokjes dan schoenen met leren zolen.
De conclusie mag dan ook zijn dat de (kunst-)stoffen zoals in kleding en schoeisel vaak de boosdoeners zijn. Vlak daarbij ook de invloed van de (kunststof-)vloer en allerlei andere kunststof voorwerpen niet uit.
Natuurlijke stoffen
Er zijn buiten de bekende kunststoffen ook een aantal stoffen van natuurlijke aard die ook zeer goed op te laden zijn met statische elektriciteit zoals: wol, zijde en bont.
Conclusie
De conclusie is dat het opwekken van statische elektriciteit maar het beste kan worden vermeden, omdat statische elektriciteit en ESD niet alleen vervelend is vanwege de schok(jes), maar ook gevaarlijk kan zijn in de buurt van brandbare of explosieve stoffen! Daarbij is ESD ook een risicofactor voor de kwaliteit en levensduur van elektronica zoals printplaten.
Hoe kom je er vanaf?
En dan nu de hamvraag: hoe kom je van die statische elektriciteit en schokjes af? Er zijn een klein aantal handige tips en trucs die de hoeveelheid aanwezige statische elektriciteit kunnen verminderen en de kans op schokjes flink kunnen verkleinen. Zie de pagina over tips en trucs
Vragen, uitleg en oplossingen
- Waarom ben ik statisch?
- Wat kan ik doen tegen die schokken?
- Kan zo'n schok kwaad voor mijn gezondheid?
- Zijn er meer mensen dezelfde problemen door statische elektriciteit?
- FAQ's - Hier staan vragen vanuit bedrijven en instellingen en de antwoorden.